بازار خودروی ایران در ماههای اخیر با رکود عمیقی روبهرو بوده است؛ رکودی که تنها به کاهش معاملات ختم نمیشود، بلکه مجموعهای از عوامل اقتصادی، مدیریتی و سیاسی دست به دست هم دادهاند تا فضای بیاعتمادی و بیثباتی را در این صنعت کلیدی ایجاد کنند.
کشمکش تازه میان ایرانخودرو و سازمان تعزیرات بر سر اتهام گرانفروشی، بار دیگر بحث قیمتگذاری دستوری و انحصار در بازار خودرو را به موضوعی داغ تبدیل کرده است. در حالی که سازمان تعزیرات ایرانخودرو را به دلیل افزایش قیمت بیش از سقف قانونی جریمه کرده، مدیران این شرکت معتقدند مبنای قانونی برای محدودیت قیمتگذاری وجود نداشته است.
پس از هفتهها افزایش و نوسان قیمتها، بازار خودرو وارد فاز اصلاح قیمتی شده است. دادههای پلتفرمهای فروش نشان میدهد که طی روزهای اخیر برخی مدلهای داخلی، مونتاژی و وارداتی کاهش قیمت را تجربه کردهاند؛ هرچند کارشناسان تأکید میکنند این روند فعلاً شکننده بوده و تداوم آن وابسته به ادامه افت نرخ ارز است.
عرضه خودرو در بورس کالا یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات این روزهای اقتصاد ایران است. عدهای آن را راهکاری برای شفافسازی قیمتها و کاهش زیان انباشته خودروسازان میدانند، در حالی که گروهی دیگر معتقدند این شیوه تنها انحصار خودروسازان را تقویت کرده و به افزایش قیمتها دامن میزند.
مناقشات میان ایرانخودرو و نهادهای حاکمیتی قیمتگذار وارد مرحلهای حساس شده است. رأی بدوی سازمان تعزیرات حکومتی، گرانفروشی این خودروساز را محرز دانسته و حکم به پرداخت جریمه سنگین بیش از ۱۶۲۴ میلیارد تومان و انفصال موقت مدیرعامل و اعضای هیاتمدیره داده است.
نایبرئیس اتحادیه نمایشگاهداران و فروشندگان خودرو با رد گزارشهای مربوط به جهش قابل توجه قیمت خودرو، وضعیت بازار را در شرایط رکود و ثبات نسبی توصیف کرد. به گفته علی خسروانی، تغییرات اخیر بیشتر ناشی از فضاسازی رسانهای و جنگ روانی است تا تحولات واقعی در معاملات.
تازهترین آمار از وضعیت تولید خودروسازان بزرگ کشور در پنجماهه نخست سال ۱۴۰۴ نشان میدهد که این صنعت با کاهش چشمگیر ۱۸.۲ درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است. بر اساس دادههای منتشرشده، از ابتدای سال تا پایان مردادماه در مجموع ۳۱۷ هزار و ۷۰۳ دستگاه خودروی سواری در ایران تولید شده؛ در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۳۸۸ هزار و ۳۹۸ دستگاه بوده است.
فرشاد مقیمی معاون وزیر صمت و رئیس هیئت عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) با انتقاد از عرضه خودرو در بورس کالا تأکید کرد این سازوکار نه تنها مشکلی از بازار خودرو حل نمیکند، بلکه میتواند به افزایش قیمتها و آسیب به حقوق مصرفکنندگان منجر شود.
در شرایط نااطمینانی سیاسی و اقتصادی پس از جنگ ایران و اسرائیل، سرمایهگذاران خرد به دنبال بازارهایی هستند که هم نقدشوندگی مناسب داشته باشند و هم ارزش دارایی آنها حفظ شود.
ماجرای عرضه خودرو در بورس کالا بار دیگر به تیتر اصلی رسانهها بازگشته است. سهشنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ حجتالله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد سه مدل خودروی داخلی پذیرش شده و خودروهای وارداتی نیز در مسیر عرضه در بورس کالا قرار دارند.
