چالش هایی که صندوق های اهرمی برای بورس ایجاد کرده اند
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، صندوق های اهرمی که طی یک سال گذشته به یکی از موضوعات پر بحث بازار سرمایه تبدیل شده اند، اکنون در کانون توجه کارشناسان برای بررسی سازوکار فنی و آسیب شناسی عملکرد قرار دارند. رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران در گفت وگویی تفصیلی به بررسی ساختار شاخص های اهرمی و چالش های عملیاتی صندوق های مبتنی بر این شاخص ها پرداخته است.
شاخص های اهرمی؛ فقط یک نماگر نیستند
کیانی با اشاره به اینکه شاخص های اهرمی (Leveraged Indices) علاوه بر نقش نمایشی، به عنوان ابزار سرمایه گذاری نیز مطرح اند، گفت: شاخص خوب باید «قابل سرمایه گذاری» باشد و این قابلیت، زمینه ساز طراحی شاخص های اهرمی شده است. در این شاخص ها، ایده اصلی تقویت بازدهی روزانه از طریق اهرم مالی است که می تواند سود و زیان را چند برابر کند.
وی تاکید کرد که سه مؤلفه اصلی در طراحی این شاخص ها عبارت اند از: شاخص مبنا (Underlying Index)، نسبت اهرم و هزینه بهره. بازدهی روزانه شاخص اهرمی از طریق ضرب بازده شاخص مبنا در ضریب اهرم و سپس کسر هزینه بهره به دست می آید.
نسبت اهرم؛ عددی ثابت با اثر روزانه
یکی از نکات کلیدی مورد اشاره کیانی، ماهیت روزانه نسبت اهرم در این شاخص ها است. او هشدار داد که نسبت ۲ به ۱ (مثلا در شاخص های با اهرم ۲) فقط در بازه های یک روزه معنا دارد. در دوره های زمانی طولانی تر، به دلیل نوسانات روزانه و اثرات ترکیبی، ممکن است حتی بازدهی شاخص اهرمی منفی باشد، در حالی که شاخص مبنا مثبت بوده است.
چالش بازتنظیم اهرم؛ کاهش دقت، افزایش هزینه
کیانی در ادامه به تغییر نسبت دارایی به بدهی در اثر نوسانات بازار اشاره کرد و گفت: برای حفظ نسبت اهرم ثابت، پرتفوی باید هر روز بازتنظیم شود. به عنوان مثال اگر سرمایه اولیه ۱۰۰ میلیون تومان و وام اخذ شده نیز ۱۰۰ میلیون تومان باشد (اهرم ۲)، رشد ۵ درصدی بازار این نسبت را به ۱.۹ کاهش می دهد و نیاز به دریافت وام بیشتر یا کاهش دارایی دارد. این فرآیند هم هزینه زا است و هم ریسک اجرای عملیاتی دارد.
جزئیات اجرای طرح همیار در بورس/ ۵۵هزار سهامدار در 2روز اول بیمه خریدند
پیش‌بینی بورس فردا چهارشنبه ۲۵تیر ۱۴۰۴/ بازار سهام در انتظار سیگنال قطعی
ابزارهای مالی جایگزین برای اجرای اهرم
مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران تاکید کرد که در عمل، صندوق های اهرمی به جای استفاده از وام مستقیم، از ابزارهایی نظیر سوآپ درآمد کل (Total Return Swap)، قراردادهای آتی و اختیار معامله شاخص استفاده می کنند. به همین دلیل، در ترکیب دارایی این صندوق ها، سهام جایگاه کمتری داشته و وجه نقد و ابزارهای مشتقه سهم بیشتری دارند.
ملزومات ردگیری دقیق شاخص های اهرمی
کیانی در پایان به سه الزام کلیدی برای عملکرد صحیح صندوق های اهرمی اشاره کرد:
- امکان تنظیم روزانه اهرم: مدیر صندوق باید توانایی تعدیل سریع نسبت بدهی به دارایی را داشته باشد؛ در غیر این صورت، دقت ردگیری کاهش می یابد.
- وجود ابزارهای مشتقه متنوع: دسترسی به سوآپ شاخص و قراردادهای آتی برای ردگیری دقیق شاخص های اهرمی ضروری است، به ویژه زمانی که نقدشوندگی دارایی ها پایین باشد.
- محاسبه دقیق هزینه بهره: در طراحی و اجرای شاخص های اهرمی، باید هزینه تامین اهرم مالی را در نظر گرفت؛ چرا که این هزینه می تواند بازده نهایی را به شدت کاهش دهد.
صندوق های اهرمی اگرچه ابزارهایی پیشرفته برای جذب سرمایه گذاران ریسک پذیر هستند، اما به دلیل پیچیدگی های فنی و الزامات عملیاتی، نیازمند زیرساخت های پیشرفته بازار سرمایه و همچنین شفافیت بالا در فرآیندهای اجرایی هستند.
