کاهش بی‌سابقه قدرت خرید مسکن/ فقط ۲۵درصد جوانان مالک خانه‌اند
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار مسکن ایران در آستانه بحرانی فراگیر قرار گرفته که از دو سوی عرضه و تقاضا را با رکود و ناتوانی مواجه کرده است. فردین یزدانی، کارشناس بازار مسکن، با اشاره به کاهش شدید توان خرید در میان خانوارهای جوان، هشدار داد که نرخ مالکیت در این قشر به پایین‌ترین سطح در دهه‌های اخیر رسیده است.
افت نرخ مالکیت در میان جوانان
یزدانی با استناد به مطالعات خود در دهه‌های گذشته، اعلام کرد که در دهه ۱۳۸۰ حدود ۴۰ درصد از خانوارهای با سرپرست زیر ۴۰ سال مالک واحد مسکونی بودند، در حالی که این نسبت در سال ۱۴۰۰ به حدود ۲۵ درصد کاهش یافته و ۷۵ درصد مستأجر شده‌اند. به گفته وی، این کاهش، نشان‌دهنده تضعیف شدید توان اقتصادی خانوارهای جوان در ورود به بازار خرید مسکن است.
تقاضای مصرفی در پایین‌ترین سطح
کارشناس بازار مسکن با اشاره به روند فعلی بازار، بیان کرد که تقاضای مصرفی—یعنی تقاضای خانوارهایی که برای سکونت اقدام به خرید مسکن می‌کنند—به حداقل تاریخی خود رسیده است. یزدانی گفت: قیمت هر متر مربع واحد نوساز در تهران به طور متوسط بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیون تومان است، و برای خرید یک واحد ۸۰ متری باید حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه کرد؛ رقمی که برای اکثر خانوارها غیرقابل تأمین است.
افت قدرت خرید در سطح کشور
در سطح ملی نیز وضعیت مشابهی وجود دارد. یزدانی افزود: متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در کشور حدود ۷۳ میلیون تومان است. بنابراین، خرید یک واحد ۸۰ متری در سایر نقاط کشور نیز بیش از ۶ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد. این مسئله منجر به حذف بخش وسیعی از متقاضیان مصرفی، به‌ویژه زوج‌های جوان، از بازار مسکن شده است.
بحران در سمت عرضه
یزدانی در ادامه با اشاره به وضعیت عرضه، گفت که بسیاری از عرضه‌کنندگان به دنبال نقد کردن دارایی‌های خود هستند و حاضرند حتی با حداقل قیمت، واحدهای مسکونی خود را بفروشند. او این وضعیت را نشانه‌ای از بحران در سمت عرضه توصیف کرد و افزود: فشارهای نقدینگی به قدری شدید شده که فروشندگان انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری جدید در بخش مسکن ندارند.
سرمایه‌گذاران محتاط و محدود
در شرایط فعلی، دو نوع تقاضای سرمایه‌ای در بازار فعال است. گروه اول، شامل سرمایه‌گذارانی است که به دنبال درآمد اجاره‌ای هستند و هنوز به صورت محدود فعالیت دارند. گروه دوم، آن‌هایی هستند که با هدف کسب سود از افزایش قیمت ملک وارد بازار می‌شوند. اما به دلیل نبود چشم‌انداز روشن برای رشد قیمت‌ها، این دسته تقریباً از بازار خارج شده‌اند.
افزایش ۱۰۰درصدی رکود مسکن؛ زنگ خطر برای اقتصاد ساخت‌وساز
خروج اتباع تأثیری بر گرانی مسکن ندارد/ افزایش هزینه ساخت فقط ۱.۵درصد
حضور فرصت‌طلبان محدود در بازار
یزدانی همچنین گفت برخی سرمایه‌گذاران فرصت‌طلب با مشاهده کاهش قیمت پیشنهادی فروش از سوی برخی مالکان، اقدام به خرید می‌کنند، اما این گروه بسیار محدودند و نمی‌توانند مسیر بازار را تغییر دهند.
کاهش تمایل به اجاره‌نشینی در تهران
بر اساس مشاهدات میدانی، تمایل به اجاره‌نشینی در تهران کاهش یافته است. یزدانی با اشاره به عواملی چون افزایش هزینه‌های زندگی، تنش‌های اجتماعی و سیاسی و افزایش ریسک سکونت در پایتخت گفت که بسیاری از خانوارها به مناطق شمالی کشور یا حاشیه کلان‌شهرها مهاجرت کرده‌اند.
گسترش حاشیه‌نشینی در کلان‌شهرها
یزدانی اظهار کرد که در شهرهای بزرگی مانند اصفهان، شیراز و مشهد نیز شاهد رشد حاشیه‌نشینی هستیم. به دلیل افزایش شدید اجاره‌بها و عدم تناسب با درآمد خانوارها، بسیاری از خانوارها مجبور به مهاجرت به مناطق حاشیه‌ای شده‌اند. این مهاجرت موجب افزایش اجاره‌بها در مناطق حاشیه‌ای و کاهش شکاف قیمتی با مناطق مرکزی شده است.
نقش خانه‌های خالی در رکود بازار
در پاسخ به پرسشی درباره خانه‌های خالی، یزدانی توضیح داد که آمار دقیقی در دست نیست، اما شواهد نشان می‌دهد تعداد زیادی از واحدهای لوکس در تهران خالی مانده‌اند یا در وضعیت فروش قرار دارند. این مسئله نیز به رکود بیشتر بازار دامن زده و امکان گردش سرمایه در بازار مسکن را کاهش داده است.
تنها ۱۵ درصد از خانوارهای جوان قدرت خرید دارند
یزدانی در جمع‌بندی اعلام کرد که برآوردها نشان می‌دهد تنها ۱۵ درصد از خانوارهای جوان توانایی ورود به بازار خرید مسکن را دارند. این کاهش شدید در تقاضای مصرفی، همراه با بحران نقدشوندگی در سمت عرضه، بازار مسکن را در آستانه رکودی عمیق و ساختاری قرار داده است.
