سقوط تاریخی بورس استانبول

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، شاخص بورس استانبول (BIST 100) در هفته منتهی به ۲۲ مارس ۲۰۲۵ با کاهش ۱۶.۶ درصدی مواجه شد که شدیدترین افت هفتگی آن از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ محسوب می‌شود. این سقوط ناگهانی، سرمایه‌گذاران را در وضعیت بحرانی قرار داد و نهادهای نظارتی ترکیه را به اتخاذ تدابیر اضطراری واداشت.

اقدامات فوری شورای بازار سرمایه ترکیه (CMB)

برای کنترل شرایط و جلوگیری از هیجانات منفی، بورس استانبول و شورای بازار سرمایه ترکیه (CMB) مجموعه‌ای از سیاست‌های حمایتی را اجرا کردند:

۱. ممنوعیت فروش استقراضی
در تاریخ ۲۳ مارس، شورای بازار سرمایه، فروش استقراضی را به مدت یک ماه ممنوع کرد. این تصمیم با هدف جلوگیری از فشارهای فروش مصنوعی اتخاذ شد.

۲. تسهیل بازخرید سهام
محدودیت‌های قبلی بر بازخرید سهام شرکت‌ها لغو شد. اکنون شرکت‌ها می‌توانند سهام خود را بدون سقف قیمتی خریداری کنند. شرکت‌هایی مانند ترک‌سل و بانک زراعت بلافاصله برنامه بازخرید سهام را آغاز کردند که منجر به رشد ۷.۵ درصدی ارزش سهام ترک‌سل در هفته پایانی مارس شد.

۳. کاهش الزامات مارجین
نسبت مارجین از ۳۵ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافت. این اقدام باعث افزایش نقدینگی و تقویت انگیزه سرمایه‌گذاری شد.

نقش بانک مرکزی ترکیه و صندوق تثبیت بازار

بانک مرکزی ترکیه برای مهار نوسانات ارزی و تثبیت بازار مالی، ۱۴ میلیارد دلار به بازار تزریق کرد و نرخ بهره وام‌دهی را یک درصد افزایش داد. همچنین، مزایده‌های هفتگی ریپو را متوقف کرد.

از سوی دیگر، صندوق ثبات بازار سرمایه ترکیه با خرید سهام شرکت‌های مهمی مانند Koç Holding، Turkish Airlines و Akbank نقش کلیدی در بازگرداندن آرامش به بازار داشت. خرید ۵ درصد از سهام Koç Holding توسط این صندوق به عنوان سیگنالی مثبت از سوی سرمایه‌گذاران تلقی شد.

واکنش مثبت بورس استانبول پس از اقدامات حمایتی

پس از اجرای این اقدامات، شاخص BIST 100 در ۲۶ مارس ۳.۱ درصد رشد کرد و حجم معاملات نسبت به هفته گذشته ۲۲ درصد افزایش یافت. با این حال، تحلیل‌گران هشدار داده‌اند که چالش‌های سیاسی همچنان بر بازار سایه انداخته و ثبات فعلی شکننده است.

سال قهر با بورس!

مقایسه بازدهی دارایی‌ها در دوره‌های مختلف؛ کدام گزینه سرمایه‌گذاری بهتری است؟

درس‌هایی برای بازار سرمایه ایران

بحران بورس استانبول نشان داد که ترکیب ابزارهای نظارتی مانند ممنوعیت فروش استقراضی، حمایت از بازخرید سهام، کاهش الزامات اعتباری و مداخله ارزی می‌تواند از سقوط شدید بازار جلوگیری کند.

این تجربه می‌تواند برای بورس ایران نیز الهام‌بخش باشد. بازنگری در قوانین معاملاتی، ایجاد صندوق‌های تثبیت بازار، به‌روزرسانی مقررات اعتباری و حمایت از شرکت‌ها در شرایط بحرانی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به جلوگیری از نوسانات شدید کمک کند. اما در نهایت، اعتماد عمومی، شفافیت و نظارت مستقل، عناصر کلیدی برای ثبات پایدار بازار سرمایه خواهند بود.