اعتماد ازدسترفته، چالش جدی بورس
میثم بهرامی – پایگاه خبری سرمایه و بورس: بررسی عملکرد بازار سرمایه در دهه ۹۰ نشان می‌دهد که این بازار با وجود ثبت بازدهی حدود ۸ هزار درصدی و عبور شاخص کل از سطح ۲۶ هزار واحد در سال ۹۰ به بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد در پایان سال ۹۹، نتوانست جایگاه مطمئنی در ذهن سرمایه‌گذاران خرد ایجاد کند. اگرچه در اغلب سال‌های این دهه شاخص بورس روند صعودی داشت، اما ریزش بی‌سابقه سال ۹۹، ضربه‌ای سخت به اعتماد عمومی وارد کرد که آثار آن همچنان بر بازار باقی است.
صعود شارپی و سقوط ناگهانی در سال‌های ۹۸ و ۹۹
سال‌های ۹۸ و ۹۹ را می‌توان نقطه عطف بازار سرمایه در دهه ۹۰ دانست. در این سال‌ها شاخص کل با رشد سریعی به سقف دو میلیون واحد رسید، اما در فاصله‌ای کوتاه شاهد ریزشی شدید بود که بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌ویژه تازه‌واردان را با زیان‌های سنگین مواجه کرد. دعوت رسمی برخی مقامات برای ورود مردم به بورس در اوج بازار و عرضه سهام شرکت‌های دولتی با قیمت‌های بالاتر از ارزش ذاتی، زمینه‌ساز تشدید این زیان‌ها شد.
افزایش کدهای بورسی، کاهش سرمایه اعتماد
افزایش چشمگیر تعداد کدهای بورسی از حدود ۱۰۰ هزار در سال ۹۷ به بیش از ۴ میلیون در بهار ۹۹، گواهی بر ورود بی‌سابقه عموم مردم به بورس است. اما این موج بزرگ ورود، با ریزشی ناگهانی مواجه شد و ارزش معاملات از حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان به زیر ۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافت. این افت، بازتاب مستقیم خروج نقدینگی و کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به فعالیت در بازار سرمایه است.
شاخص‌های بنیادی ارزنده اما بدون خریدار
در شرایط فعلی، نسبت قیمت به سود (P/E) بازار به سطوح تاریخی و ارزنده بازگشته و در محدوده‌های ۸ تا ۱۲ قرار گرفته است؛ سطوحی که در تئوری، جذابیت سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهند. با این حال، عدم بازگشت پول حقیقی به بازار گواه آن است که حتی جذابیت‌های بنیادی نیز قادر به جلب اعتماد سرمایه‌گذاران نیستند.
بورس همچنان زیر سایه بی‌اعتمادی
مجموع این تحولات موجب شده بازار سرمایه، علی‌رغم ظرفیت‌های ذاتی برای رشد، در فضای سرد و راکد قرار گیرد. اعتماد ازدسترفته در سال ۹۹، نه‌تنها به سرعت بازنگشت، بلکه هنوز نیز به عنوان مانعی جدی در مسیر ورود سرمایه جدید عمل می‌کند. تحلیلگران معتقدند احیای این اعتماد، نیازمند تغییرات عمیق در سیاست‌گذاری، شفافیت عملکرد نهاد ناظر و پرهیز از دخالت‌های دستوری در بازار است.
