تهاتر مسکن با خودرو و طلا؛ سیگنال خطر برای بازار مسکن ایران
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر دچار تغییرات بنیادینی شده است؛ رکود معاملات، کمبود نقدینگی و کاهش اعتماد به پول ملی موجب ظهور روش‌های تازه‌ای از مبادله شده است. یکی از این پدیده‌ها «معاوضه یا تهاتر مسکن با کالا» است؛ روشی که در آگهی‌های ملکی روزبه‌روز پررنگ‌تر می‌شود. معاوضه آپارتمان با خودرو، طلا، ارز یا حتی کارخانه و املاک بزرگ‌مقیاس، تصویری از بازاری می‌سازد که دیگر بر مدار سنتی پول و وام نمی‌چرخد.
نشانه‌ای از بی‌اعتمادی به پول ملی
هوشنگ فروغمند اعرابی، کارشناس صنعت ساختمان، معتقد است آنچه این روزها دیده می‌شود بیشتر «معاوضه» است تا «تهاتر»؛ یعنی مبادله مستقیم یک کالا با کالای دیگر. او تأکید می‌کند که کاهش کارکرد پول به‌عنوان واسطه ارزش، نشانه‌ای جدی از بی‌اعتمادی به پول ملی است. به گفته وی، این شرایط اقتصاد را به سمت روابط غیررسمی و کم‌شفاف سوق داده و می‌تواند کارآمدی معاملات و حتی کیفیت ساخت‌وساز را تهدید کند.
ریشه‌های گسترش معاوضه ملک
فروغمند اعرابی دلیل اصلی این پدیده را سیاست‌گذاری‌های ناقص در بخش مسکن می‌داند. به باور او، مسکن همچنان یک کالای سرمایه‌ای باقی مانده و به نیاز پایه شهروندان تبدیل نشده است. ضعف ابزارهای مالیاتی مانند مالیات بر خانه‌های خالی یا معاملات مکرر مسکن نیز به تشدید این وضعیت کمک کرده و راه را برای شیوه‌های غیررسمی مبادله باز گذاشته است.
بحران در تأمین مالی رسمی
این کارشناس صنعت ساختمان هشدار می‌دهد که وقتی سازندگان بزرگ ترجیح می‌دهند ملک خود را با خودرو یا کالاهای دیگر معاوضه کنند، معنایش بی‌اعتباری شبکه بانکی است. او این روند را علامتی از ناکارآمدی نظام بانکی در تأمین مالی مسکن دانسته و تأکید می‌کند که ادامه چنین وضعیتی می‌تواند به اختلال جدی در بازار رسمی بینجامد.
پیامدهای شهری و اجتماعی معاوضه
به باور فروغمند اعرابی، گسترش معاوضه در معاملات مسکن نه‌تنها انسجام شهری را تهدید می‌کند، بلکه به کاهش کیفیت ساخت‌وساز نیز منجر می‌شود. او هشدار می‌دهد که بی‌اعتمادی میان طرفین معامله می‌تواند قراردادها و مسئولیت‌های تخصصی را مختل کرده و نتیجه آن گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی و تعمیق شکاف اجتماعی باشد.
انتقال سرمایه میان بازارها بدون رونق اقتصادی
این کارشناس یادآور می‌شود که معاوضه ملک با طلا، ارز یا خودرو در واقع نوعی انتقال سرمایه از بازاری به بازار دیگر است، نه ایجاد رونق اقتصادی. چنین انتقال‌هایی می‌تواند به شکل‌گیری تورم کاذب و حباب در بازارهای مقصد منجر شود و نشانه‌ای از ناپایداری بیشتر اقتصاد باشد.
چرا یارانه نقدی نتوانست فقر را کاهش دهد؟
یارانه 18 میلیون نفر از شهریورماه حذف می شود
اقشار متوسط؛ حلقه مغفول سیاست‌گذاری
فروغمند اعرابی بر لزوم بازنگری در سیاست‌های مسکن تأکید کرده و می‌گوید: اقشار متوسط شامل کارمندان، معلمان و دانشگاهیان، سهم بزرگی در اقتصاد کلان دارند اما در سیاست‌گذاری مسکن نادیده گرفته شده‌اند. ایجاد اجاره‌داری حرفه‌ای، توکنیزه کردن دارایی‌ها و مولدسازی دارایی‌های دولت می‌تواند سرمایه تازه‌ای به این بخش تزریق کند.
راهکارهای بازگشت اعتماد
به اعتقاد این کارشناس، استفاده از ابزارهای نوین تأمین مالی مانند زنجیره‌های تأمین مالی ساختمانی (SCF) و فناوری‌های نوین می‌تواند مسیر معاملات مسکن را از روش‌های غیررسمی به الگوهای پایدار تغییر دهد. او تأکید می‌کند که جسارت در آزمون و خطای سیاست‌های جدید می‌تواند راهی برای بازگرداندن اعتماد به بازار باشد.
سیگنال خطر برای سیاست‌گذاران
فروغمند اعرابی در جمع‌بندی هشدار می‌دهد که رواج معاوضه ملک سیگنالی از خطر عمیق در اقتصاد و بازار مسکن است. اگر سیاست‌گذاران به‌سرعت وارد عمل نشوند، این روند می‌تواند بحران‌های بزرگ‌تری در آینده ایجاد کند.
