تحلیل بازار خودرو در هفتههای اخیر نشان میدهد که التهاب قیمتی در این بازار بیش از آنکه ناشی از تغییرات در شیوه ثبتنام خودروسازان باشد، ریشه در سیاستهای کلان و ناکارآمدی ساختار تنظیمگری دارد. در شرایطی که وزارت صمت، حذف شرط سپرده بلوکهشده در طرح پیشفروش ایرانخودرو را عامل اصلی افزایش تقاضا و شکلگیری موج سفتهبازی معرفی میکند، بررسیهای میدانی و دادههای رسمی تصویر متفاوتی از واقعیت بازار ترسیم میکند.
وزارت صنعت، معدن و تجارت روز گذشته فهرست نهایی خودروهای مجاز برای واردات توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور را منتشر کرد. این اقدام در راستای اجرای آییننامه واردات خودروهای سواری در سال ۱۴۰۴ صورت گرفته و به نظر میرسد سامانه ثبتسفارش برای متقاضیان خارجنشین به زودی فعال خواهد شد.
بازار خودروی ایران در نقطهای حساس قرار گرفته است؛ جایی که نوسانات نرخ ارز، محدودیتهای وارداتی و کاهش قدرت خرید مردم بهصورت همزمان مسیر این صنعت را دشوار کردهاند. جهشهای مقطعی دلار باعث افزایش انتظارات تورمی در بازار شده، اما کارشناسان میگویند اثر واقعی نرخ ارز بر قیمت خودرو هنوز بهطور کامل نمایان نشده است.
انتشار نامه هشدارآمیز مدیرعامل یکی از خودروسازان خصوصی به رئیسجمهوری درباره خطر ورشکستگی صنعت خودرو، بار دیگر موضوع تعرفه و واردات خودرو را به محور اصلی بحثهای خودرویی کشور تبدیل کرده است. این در حالی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) با دفاع از سیاست تعرفه پلکانی و اولویتدهی به تولید، تأکید دارد که واردات محدود خودرو برای ایجاد رقابت، تنظیم بازار و انتقال فناوری ضروری است و سهم آن از بازار ایران تاکنون کمتر از ۱۰ درصد بوده است.
اختلاف تازه میان دولت و مجلس بر سر تعرفه واردات خودرو، بار دیگر مسیر واردات را متوقف کرده و فعالان بازار خودرو را در بلاتکلیفی قرار داده است.
روند واردات خودرو در کشور همچنان با چالشهای ساختاری و موانع متعدد همراه است. اگرچه طی روزهای اخیر وزارت صمت در نامهای اعلام کرده است که از تاریخ ۱۵ شهریور ۱۴۰۴ دریافت مجوز جداگانه از سازمان ملی استاندارد برای واردات خودرو حذف میشود، اما کارشناسان معتقدند این اقدام تنها یکی از موانع کوچک را برمیدارد و مشکلات اصلی همچنان پابرجا هستند.
بازار خودروی ایران امروز در موقعیتی قرار گرفته که دو مسیر متفاوت پیش روی مصرفکنندگان قرار دارد: واردات گسترده اما فاقد خدمات پس از فروش و در مقابل، تولید و مونتاژ داخلی با شبکهای گسترده از نمایندگیها و خدمات پشتیبانی.
با رفع موانع واردات خودرو جانبازان، اکنون بازار سیاه خرید و فروش حواله این خودروها فعال شده است. هرچند واگذاری یا فروش حواله خودرو جانبازان به افراد غیرمشمول ممنوع است، اما بررسی پلتفرمهای خرید و فروش خودرو نشان میدهد تعداد زیادی از این حوالهها با قیمتهای پایینتر از بازار عرضه میشوند.
با لغو ممنوعیت ۱۳ ساله واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سیسی، انتظار میرود بازار ایران شاهد ورود گسترده خودروهای شاسیبلند جدید باشد؛ موضوعی که میتواند قیمت خودروهای دستدوم و قدیمی را تعدیل کرده و امکان خرید خودروهای بهروزتر را با هزینه منطقیتر برای مصرفکنندگان فراهم آورد.
امکان واردات خودرو برای ایرانیان مقیم خارج از کشور بدون نیاز به انتقال ارز فراهم شده است. بر اساس ابلاغیه جدید، هر متقاضی میتواند حداکثر یک دستگاه خودرو وارد کند و این فرآیند مطابق با آییننامه اجرایی واردات خودرو برای هموطنان خارجنشین عملیاتی شده است.
