جهش ۶۹درصدی هزینه سبد غذایی در 1سال / فشار تورمی بر معیشت خانوارها

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار ایران و محاسبات اکوایران نشان می‌دهد که هزینه تأمین حداقل معیشت برای یک خانوار ایرانی در مهرماه سال جاری به حدود ۱۳ میلیون تومان رسیده است؛ رقمی که نسبت به شهریورماه ۵.۷ درصد و در مقایسه با مهر سال گذشته حدود ۶۹ درصد افزایش داشته است. این رشد شدید، از تورم رسمی اعلام‌شده (۵ درصد ماهانه و ۴۹ درصد نقطه‌به‌نقطه) فراتر رفته و نشان‌دهنده فشار تورمی سنگین بر معیشت خانوارها، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد است.

هزینه سبد خوراکی برای هر فرد؛ بیش از ۴ میلیون تومان

بر اساس محاسبات اکوایران، هر فرد برای تأمین حداقلی از مواد خوراکی مورد نیاز خود در مهرماه امسال باید ۴ میلیون و ۱۶۱ هزار تومان هزینه می‌کرده است. این رقم شامل اقلام ضروری مانند گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات، میوه، نان، برنج و حبوبات است.

در جزئیات این برآورد آمده است که هزینه تأمین پروتئین مورد نیاز شامل گوشت و تخم‌مرغ به حدود ۱ میلیون و ۱۰۸ هزار تومان، لبنیات (شیر، ماست، پنیر و کره) به ۱ میلیون و ۱۵۵ هزار تومان و میوه‌هایی مانند سیب و پرتقال به حدود ۶۵۸ هزار تومان می‌رسد. همچنین برای گروه اقلام پایه شامل نان، برنج، ماکارونی، سیب‌زمینی، عدس، لوبیا قرمز، لپه، قند و شکر حدود ۱ میلیون و ۲۴۰ هزار تومان نیاز است.

با در نظر گرفتن میانگین خانوار ۳.۱ نفره ایرانی، هزینه این سبد به ۱۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان می‌رسد؛ عددی که مبنای محاسبه حداقل هزینه معیشت ماهانه خانوار در مهر ۱۴۰۴ قرار گرفته است.

رشد هزینه معیشت بیش از نرخ تورم

بررسی مقایسه‌ای داده‌ها نشان می‌دهد که رشد هزینه تأمین سبد معیشت از نرخ تورم رسمی فراتر رفته است. در حالی که تورم نقطه‌به‌نقطه مهرماه ۴۹ درصد اعلام شده، افزایش هزینه سبد غذایی به بیش از ۶۸ درصد رسیده است. این اختلاف به‌روشنی نشان می‌دهد که کالاهای اساسی و خوراکی، بیشترین فشار قیمتی را بر دوش خانوارهای متوسط و کم‌درآمد وارد کرده‌اند.

مبنای علمی «سبد معیشتی اکوایران»

اکوایران در طراحی شاخص سبد معیشت خود، از الگوهای علمی و استاندارد تغذیه‌ای مورد تأیید انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور و دانشکده علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران استفاده کرده است. این الگو تحت عنوان «سبد غذایی بهینه» شناخته می‌شود و شامل گروه‌های متنوع غذایی برای حفظ سلامت و پیشگیری از سوءتغذیه است.

با این حال، افزایش شدید قیمت مواد خوراکی موجب شده که دسترسی به تغذیه سالم برای بخش قابل توجهی از جامعه دشوار شود. بر اساس تحلیل اکوایران، سهم خوراکی‌ها در سبد هزینه خانوار ایرانی همچنان بالا بوده، اما جهش ماهانه قیمت‌ها موجب شده توان خرید مردم از نیازهای پایه غذایی فاصله بگیرد.

فشار مضاعف بر خانوارهای کم‌درآمد

افزایش مداوم هزینه مواد غذایی، خانوارهای فرودست را با خطر کاهش مصرف پروتئین و لبنیات مواجه کرده است. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند تبعات جدی بر سلامت عمومی، بهره‌وری نیروی کار و در نهایت رشد اقتصادی کشور داشته باشد. به‌ویژه در شرایطی که درآمدها ثابت مانده و قدرت خرید واقعی کاهش یافته است، فاصله بین هزینه‌های واقعی معیشت و سطح درآمد خانوارها هر ماه بیشتر می‌شود.