ردیف‌های بی‌اثر بودجه زیر ذره‌بین اقتصاددانان؛ مطالبه شفافیت جدی‌تر شد

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، انتشار بیانیه «بودجه را عادلانه و شفاف کنید» از سوی ۱۸۰ اقتصاددان و پژوهشگر موجی از توجه عمومی به ضرورت اصلاح ساختار بودجه‌ای کشور ایجاد کرده است. داوود سوری، اقتصاددان و از امضاکنندگان این بیانیه، در گفت‌وگویی مفصل توضیح می‌دهد که چرا اصلاحات اقتصادی بدون شفافیت در مخارج دولت به نتیجه نمی‌رسد و چگونه حذف هزینه‌های زائد می‌تواند نخستین گام برای بازسازی اعتماد عمومی باشد.

ضرورت شفافیت؛ اصلاحات اقتصادی بدون همراهی مردم پایدار نمی‌شود

سوری معتقد است رویکرد دولت‌ها به «اصلاحات اقتصادی» معمولاً به افزایش قیمت برخی کالاها و خدمات محدود شده، در حالی که بخش اصلی فشار بودجه‌ای از محل مخارج غیرضروری دولت ایجاد می‌شود. او تأکید می‌کند که اگر قرار است هزینه‌ای به مردم منتقل شود، دولت باید ابتدا در هزینه‌های خود جراحی انجام دهد تا مشروعیت اجتماعی سیاست‌های قیمتی تقویت شود.

ازکارافتادگی ساختار بودجه؛ هزینه‌هایی که توضیح ندارند

این اقتصاددان با اشاره به ردیف‌های پرشمار و غیرشفاف در بودجه می‌گوید بسیاری از هزینه‌ها نه توجیه اقتصادی دارند و نه نتیجه مشخصی برای رفاه عمومی. به باور او، شفاف‌سازی و حذف مخارج کم‌اثر پیش‌نیاز اصلاحات بزرگ‌تر است و این پیام را به جامعه منتقل می‌کند که دولت پیش از فشار بر مردم، ابتدا از خود شروع کرده است.

سازوکارهای حمایتی هدفمند؛ شرط موفقیت اصلاح قیمت انرژی

سوری تأکید دارد که اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، بدون طراحی سازوکارهای جبرانی مبتنی بر شناخت واقعی از گروه‌های کم‌درآمد، می‌تواند فشار مضاعف ایجاد کند. او می‌گوید دولت باید با مطالعات میدانی و داده‌محور تعیین کند کدام اقشار بیشترین آسیب را از افزایش قیمت‌ها می‌بینند و چگونه باید این فشار جبران شود. بدون این شناخت، هیچ نسخه آماده و مؤثری وجود ندارد.

توان دولت برای حذف ردیف‌های زائد؛ خوش‌بینی اندک

به گفته سوری، حذف ردیف‌های پرهزینه و کم‌اثر بودجه با مقاومت سیاسی جدی روبه‌رو است و بعید است دولت فعلی قادر به اجرای کامل آن باشد. او یادآور می‌شود دولت‌های گذشته نیز در این مسیر ناکام بوده‌اند؛ با این حال بیان این مطالبات وظیفه علمی و اجتماعی امضاکنندگان بیانیه است، نه تعهد به دولت‌ها.

بودجه‌های بی‌اثر کجا هستند؟ نهادهای فرهنگی در صدر انتقادات

او نمونه‌هایی از ردیف‌های بودجه‌ای بی‌اثر مانند هزینه‌کردهای پراکنده در پروژه‌های فرهنگی، رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی را مثال می‌زند؛ مواردی که خروجی روشنی ندارند اما سهم قابل توجهی از مخارج عمومی را به خود اختصاص داده‌اند. سوری می‌گوید حتی اگر ارقام کوچک باشند، اصلاح آنها گامی مهم در جهت شفافیت و بازسازی اعتماد عمومی است.

اثر نهایی اصلاحات واقعی؛ کاهش کسری و تورم، افزایش رفاه

به باور این اقتصاددان، حذف هزینه‌های زائد در صورت هدایت منابع به امور ضروری مانند آموزش یا کاهش کسری بودجه می‌تواند خود را در رفاه عمومی نشان دهد. به‌ویژه اگر از شدت تورم کاسته شود، فشار اقتصادی بر خانوارها کاهش خواهد یافت و این همان مسیری است که اصلاح بودجه باید دنبال کند.