شش سال تأخیر و صدها میلیارد دلار زیان؛ چرا ایران هنوز در فهرست سیاه FATF است؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، پرونده FATF و سرنوشت پرهزینه ایران در تعامل با گروه اقدام مالی بار دیگر به یکی از مباحث اصلی فضای سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است. پس از شش سال تأخیر، تصمیمات ناهماهنگ و مصلحت‌اندیشی‌های سیاسی، ایران در موقعیتی قرار گرفته که بازگشت به مسیر عادی تعاملات مالی بین‌المللی دشوارتر از گذشته شده است.

شش سال تأخیر و تصمیمات پرهزینه در مسیر قانون‌گذاری

به گفته حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر سیاسی و رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی، روند پیوستن ایران به FATF بیش از شش سال پیش می‌توانست به نتیجه برسد. او یادآور می‌شود: «در زمانی که شورای نگهبان لایحه پالرمو را تأیید کرده بود، ارجاع مجدد آن به مجمع تشخیص خلاف قانون بود و همین اقدام مسیر قانون‌گذاری را مسدود کرد.» به گفته او، در آن مقطع ایران در فهرست خاکستری FATF قرار داشت و با تصویب پالرمو، امکان خروج از آن فهرست فراهم می‌شد، اما تأخیرها باعث شد ایران به فهرست سیاه بازگردد.

حضور اسرائیل و پیچیده‌تر شدن فضای تصمیم‌گیری

فلاحت‌پیشه معتقد است که یکی از متغیرهای مهم در تشدید چالش‌های اخیر، پیوستن اسرائیل به جمع اعضای اصلی FATF بود که بر اصل اجماع در تصمیم‌گیری‌ها اثر گذاشت. او می‌گوید: «وقتی ایران بالاخره با تأخیر اسناد را تصویب کرد، اسرائیل و آمریکا ایراداتی وارد کردند و آن را ناکافی دانستند. در این میان، برخی جریان‌های داخلی نیز از تداوم این وضعیت سود می‌برند.» به باور او، «کاسبان تحریم» در داخل کشور و مخالفان منطقه‌ای ایران، هر دو از باقی ماندن نام ایران در فهرست سیاه FATF خوشحالند.

نیشخند کاسبان تحریم و زیان صدها میلیارد دلاری

این تحلیلگر با اشاره به زیان‌های اقتصادی ناشی از این تعلل می‌گوید: «اگر ایران در زمان مناسب به FATF می‌پیوست، بخش قابل توجهی از محدودیت‌های بانکی و هزینه‌های مالی کاهش می‌یافت. به گفته رئیس مجلس، تنها به دلیل عدم اجرای FATF و تداوم تحریم‌ها، حدود ۳۰ درصد از ارزش پول ملی از بین رفته است. با فرض ۱۰۰ میلیارد دلار مبادلات خارجی، این عدد به معنای صدها میلیارد دلار زیان برای کشور است.»

FATF، قربانی سیاست و واقعیت‌های کاذب

فلاحت‌پیشه تأکید می‌کند که FATF هیچ ارتباطی با برجام نداشت، اما در فضای سیاسی داخلی این دو موضوع به‌صورت مصنوعی به هم گره خوردند. او می‌گوید: «تحلیل‌های غلطی که FATF را بخشی از برجام می‌دانستند، باعث شد تصمیم‌گیری‌های فنی به تعویق بیفتد. امروز تحلیل‌های مخالفان داخلی FATF شباهت زیادی به مواضع رژیم صهیونیستی دارد.»

نقش FATF در جلوگیری از فسادهای بزرگ

این نماینده پیشین مجلس با اشاره به ضرورت شفافیت مالی می‌افزاید: «اگر FATF در ایران فعال بود و نظام نظارتی آن اجرا می‌شد، فسادی مانند پرونده بانک آینده هرگز شکل نمی‌گرفت. زیان ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی بانک آینده، نتیجه نبود نظارت استانداردهای جهانی است. FATF می‌توانست مانعی برای چنین تخلفاتی باشد.»

آینده سخت تعامل دولت پزشکیان با FATF

به باور فلاحت‌پیشه، مسیر دولت آقای پزشکیان در تعامل با FATF روزهای چالشی پیش‌رو دارد. او می‌گوید: «ایران باید اسناد CFT را ارائه دهد، اما طبق ماده ۶ این کنوانسیون، شروط نباید با روح آن در تعارض باشند. از سوی دیگر، مجلس مصوب کرده اگر FATF شروط ایران را نپذیرد، دولت حق پیوستن ندارد؛ به همین دلیل احتمال توافق کامل پایین است.» با این حال، فلاحت‌پیشه معتقد است ایران می‌تواند از مسیر دیپلماسی و لابی چین برای پیشبرد مذاکرات استفاده کند.