تأثیر تورم بر تغذیه ایرانیان؛ از گوشت و لبنیات تا نان و حبوبات
در سال‌های اخیر رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید خانوارها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، موجب تغییرات چشمگیری در الگوی مصرف غذایی مردم شده است. این تغییرات نه‌تنها بازتابی از شرایط اقتصادی و تورمی است، بلکه آثار عمیقی بر سلامت عمومی، امنیت غذایی و ساختار اجتماعی جامعه بر جای گذاشته است.
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در سال‌های اخیر رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید خانوارها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، موجب تغییرات چشمگیری در الگوی مصرف غذایی مردم شده است. این تغییرات نه‌تنها بازتابی از شرایط اقتصادی و تورمی است، بلکه آثار عمیقی بر سلامت عمومی، امنیت غذایی و ساختار اجتماعی جامعه بر جای گذاشته است.
رکود اقتصادی و تغییر در الگوی مصرف خانوار
در دوران رکود، خانوارها معمولاً به سمت غذاهای ارزان‌تر، پرکالری‌تر و خانگی گرایش پیدا می‌کنند. مطالعات بین‌المللی نشان داده است که در چنین شرایطی مصرف غذاهای گران‌قیمت مانند گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و میوه و سبزی‌های تازه کاهش می‌یابد. به‌عنوان نمونه، در آمریکا و بریتانیا در دوران بحران مالی ۲۰۰۹-۲۰۰۷ خرید فست‌فود و غذاهای آماده کاهش یافت و پخت‌وپز خانگی افزایش پیدا کرد. مصرف‌کنندگان با استفاده از کوپن‌های تخفیف، خرید عمده و برندهای ارزان‌تر، تلاش کردند هزینه‌های خود را مدیریت کنند.
تجربه کشورهای پردرآمد در بحران اقتصادی
در کشورهای توسعه‌یافته، تغییر الگوی غذایی در دوران رکود به معنای «تغییر هوشمندانه» است. مردم ضمن کاهش هزینه‌ها، همچنان تنوع غذایی خود را حفظ می‌کنند. کاهش مصرف فست‌فود و مواد چرب سبب بهبود نسبی کیفیت رژیم غذایی شده است. در بریتانیا بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲، خانوارها بیشتر به سراغ مواد غذایی ارزان‌قیمت مانند نان سفید، سیب‌زمینی و حبوبات رفتند و سهم میوه و سبزی تازه در سبد غذایی کاهش یافت.
رکود اقتصادی و سفره خانوار ایرانی
در ایران نیز مشابه سایر کشورهای در حال توسعه، تحریم‌ها و تورم شدید منجر به تغییر گسترده در الگوی مصرف غذایی شده است. بر اساس داده‌های مرکز آمار، سهم «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در سبد هزینه خانوار شهری افزایش یافته، اما مصرف اقلام اصلی مانند برنج، نان، گوشت قرمز و لبنیات کاهش پیدا کرده است. خانوارهای ایرانی برای جبران کاهش قدرت خرید، به مصرف حبوبات، تخم‌مرغ و مرغ به‌عنوان جایگزین‌های ارزان‌تر روی آورده‌اند. کاهش مصرف میوه و سبزی تازه نیز به‌طور محسوسی مشاهده می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها به استفاده از مواد کنسروی یا خرید عمده برای کاهش هزینه‌ها روی آورده‌اند.
پیامدهای اقتصادی رکود غذایی
تغییر در الگوی مصرف، آثار گسترده‌ای بر اقتصاد کلان دارد. کاهش تقاضا برای محصولات پروتئینی نظیر گوشت و لبنیات موجب رکود در صنایع دامپروری و لبنی می‌شود و از سوی دیگر، افزایش مصرف غلات و حبوبات فشار بیشتری بر تولیدکنندگان داخلی این محصولات وارد می‌کند. با افزایش قیمت مواد غذایی، خانوارهای کم‌درآمد بیش از سایر گروه‌ها آسیب می‌بینند زیرا بخش بیشتری از درآمد خود را صرف خوراک می‌کنند. این وضعیت نابرابری اقتصادی را تشدید کرده و موجب افت تقاضای کل و کندی رشد اقتصادی می‌شود.
فشار رکود بر گروه‌های آسیب‌پذیر
رکود اقتصادی بیشترین فشار را بر قشرهای کم‌درآمد وارد می‌کند. امنیت غذایی خانوارها کاهش یافته و گروه‌هایی مانند کارگران، بازنشستگان و کشاورزان بدون زمین بیش از پیش در معرض سوءتغذیه قرار گرفته‌اند. در برخی مناطق کشور، وعده‌های غذایی کاهش یافته و صبحانه از برنامه غذایی بسیاری از خانواده‌ها حذف شده است. افزایش تقاضا برای کمک‌های خیریه و بسته‌های حمایتی نیز نشانه تشدید فقر غذایی است.
پیامدهای سلامت و تغذیه‌ای
تغییر الگوی مصرف غذایی در زمان رکود، پیامدهای دوگانه‌ای دارد. از یک‌سو کاهش مصرف فست‌فود ممکن است برای سلامت مفید باشد، اما از سوی دیگر محدود شدن سبد غذایی به نان، برنج و حبوبات سبب کمبود ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها می‌شود. در ایران، کمبود کلسیم، آهن و ویتامین D به یکی از چالش‌های جدی سلامت عمومی تبدیل شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۱۰ درصد کودکان زیر شش سال دچار کمبود وزن هستند و در عین حال پدیده چاقی در میان کودکان در حال افزایش است. این وضعیت، «معضل تغذیه دوقلو» (سوءتغذیه و چاقی همزمان) را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت و فشار خون را بالا می‌برد.
راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با بحران تغذیه
کارشناسان اقتصادی و تغذیه پیشنهاد می‌کنند دولت برای کاهش آثار منفی رکود بر سفره خانوارها، اقدامات حمایتی هدفمند را اجرا کند. از جمله این سیاست‌ها می‌توان به تخصیص یارانه به مواد غذایی مغذی، گسترش آموزش‌های تغذیه سالم، حمایت از کشاورزی داخلی و کنترل تورم اشاره کرد. همچنین توزیع بسته‌های غذایی و کوپن الکترونیکی می‌تواند به کاهش فقر غذایی در میان اقشار آسیب‌پذیر کمک کند.
در مجموع، رکود اقتصادی الگوی مصرف غذایی مردم را به سمت «رژیم صرفه‌جویانه» سوق داده است؛ رژیمی که در آن مصرف نان، برنج و حبوبات افزایش یافته و مواد پروتئینی و لبنی کاهش یافته‌اند. هرچند این الگو کالری روزانه را تأمین می‌کند، اما خطر کمبود مواد مغذی و افزایش بیماری‌های مزمن را در پی دارد. اتخاذ سیاست‌های حمایتی، آموزش تغذیه صحیح و حمایت از تولیدکنندگان داخلی می‌تواند از تعمیق بحران غذایی و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن جلوگیری کند.
برچسب ها :افزایش قیمت خوراکی ، اقتصاد ایران ، تحریم ، تورم ، رکود اقتصادی ، مواد غذایی
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0