تأثیر نرخ دلار و تنش‌های سیاسی بر آینده بازار خودرو ایران
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار خودرو در ایران همچنان درگیر یکی از پیچیده‌ترین و مبهم‌ترین دوره‌های خود است. رکود تورمی، کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده، و شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی، بازار خودرو را در موقعیتی قرار داده که نه تنها از محرک‌های صعودی پیشین بهره‌مند نیست، بلکه حتی در برابر شوک‌های قیمتی نیز مقاوم و کم‌تحرک شده است.
بازار خودرو در آستانه جنگ و تحریم
از سال‌های گذشته و با شدت گرفتن تحریم‌ها، بازار خودرو ایران به سمت انحصار داخلی حرکت کرد. نبود قانون پایدار، سیاست‌گذاری‌های دستوری، قیمت‌گذاری غیراقتصادی و دخالت‌های دولتی، این صنعت را به بازاری رانتی و پرحاشیه تبدیل کردند. خودرو از یک کالای مصرفی به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شد که بیش از همه تابعی از نرخ ارز بود و همین امر آن را از بسیاری بازارهای مشابه جهانی متمایز ساخت.
در چنین شرایطی، تورم افسارگسیخته و نبود چشم‌انداز مشخص باعث شد مردم برای حفظ ارزش دارایی خود به سمت بازار خودرو هجوم ببرند. اما بی‌ثباتی سیاسی، افزایش بدهی خودروسازان، کاهش نقدینگی و ناتوانی در همگام شدن با تکنولوژی جهانی، این صنعت را بیش از پیش فرسوده کرد.
تأثیر جنگ ایران و اسرائیل بر بازار خودرو
تنش اخیر میان ایران و اسرائیل، شرایط بازار خودرو را وارد فاز تازه‌ای کرد. کارشناسان با تقسیم وضعیت بازار به دو دوره “پیش از جنگ” و “پساجنگ”، معتقدند که در دوران کنونی، رکود تورمی با ریسک‌های سیاسی و اقتصادی ترکیب شده است.
در این وضعیت، کاهش عرضه خودرو، افزایش قیمت محصولات داخلی و کاهش تقاضای مصرف‌کننده، بازار را به سمت انجمادی بی‌سابقه سوق داده است. حتی خریداران طبقات بالای جامعه نیز به دلیل سیاست‌های جدید وارداتی و تعرفه‌های متغیر، فعلاً در نقش ناظر باقی مانده‌اند.
دلار؛ متغیر اصلی در معادلات بازار
مرتضی مصطفوی، کارشناس بازار خودرو، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تأکید کرده است که نرخ ارز، اصلی‌ترین متغیر مؤثر بر بازار خودرو است. وی اظهار داشت که تمام تصمیم‌های مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران با توجه به نوسانات دلار انجام می‌شود، نه سیاست‌های تولیدی یا وارداتی.
در ادامه، او خاطرنشان کرد که حتی اگر نرخ دلار کاهشی باشد، فعالان بازار با دیده تردید به آن نگاه می‌کنند. دلیل این امر، عدم اطمینان از تداوم ثبات سیاسی و اقتصادی در بازه زمانی میان‌مدت و بلندمدت است.
سقوط تولید خودرو در سایپا و پارس‌خودرو / ایران‌خودرو رشد اندکی ثبت کرد
ریزش بازار سرمایه پس از جنگ؛ بورس در انتظار بازگشت اعتماد
بازار خودرو در مسیر رکود عمیق
در حال حاضر، بازار خودرو درگیر رکودی است که با وجود افزایش قیمت‌های اعمال‌شده از سوی خودروسازان، تغییری در رفتار بازار ایجاد نکرده است. این رکود در سایه بی‌ثباتی سیاسی، کاهش نقدینگی خودروسازان و بلاتکلیفی مصرف‌کنندگان، هر روز عمیق‌تر می‌شود.
به گفته مصطفوی، در صورتی که تنش‌های سیاسی افزایش یابند، احتمال رشد نرخ دلار نیز بیشتر می‌شود و این موضوع به‌طور مستقیم موجب افزایش قیمت خودرو خواهد شد. اما کاهش تنش‌ها معمولاً با سرعت کمتری نرخ دلار را پایین می‌آورد و در نتیجه اثر روانی آن بر بازار نیز کمتر خواهد بود.
سیاست‌های وارداتی و تأثیر محدود آن بر بازار
مصوبات مربوط به واردات خودرو عمدتاً در خدمت تنوع‌بخشی به سبد خودرویی دهک‌های بالای جامعه است. به گفته مصطفوی، این سیاست‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر بازار خودرو نمی‌گذارند، چرا که طبقات پایین و حتی بخشی از طبقه متوسط، توانایی خرید خودروهای وارداتی را ندارند.
آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید خودرو است؟
با توجه به شرایط موجود، مصطفوی تاکید می‌کند که اگر فردی مصرف‌کننده واقعی است، اکنون زمان مناسبی برای خرید خودرو است. وی با اشاره به تداوم تنش‌های سیاسی و نبود چشم‌انداز مشخص برای ثبات اقتصادی، احتمال کاهش قیمت خودرو را در کوتاه‌مدت بسیار ضعیف می‌داند.
او تنها شانس تغییر بنیادین در بازار خودرو را بروز یک تحول جهانی مانند خروج تدریجی از سلطه دلار عنوان می‌کند، اما تحقق چنین سناریویی در کوتاه‌مدت را نیز بعید می‌داند.
در نهایت به نظر می‌رسد که بازار خودرو ایران، حداقل در بازه زمانی کوتاه‌مدت، وارد فاز ثبات قیمتی شده اما همچنان در چنگال رکود و بی‌اعتمادی باقی خواهد ماند.
