وام مسکن ارزان به چه افرادی می رسد؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، سه نوع وام مسکن جدید با شرایطی ویژه شامل مبلغ بالا، سود پایین و اقساط بلندمدت برای سه دهک اول جامعه ابلاغ شده، اما بررسی تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد این وام‌ها احتمالا به جای محرومان واقعی، نصیب گروه‌های دیگر خواهد شد.
تسهیلات ویژه برای دهک‌های پایین
بانک مرکزی به استناد قانون بودجه 1404، پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه ویژه خرید، اجاره و ساخت مسکن برای محرومان را با نرخ سود 4 درصد، دوره بازپرداخت 10 ساله و مبلغ 400 میلیون تومان ابلاغ کرده است. این تسهیلات به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی تعلق می‌گیرد و شرایط آن در مقایسه با وام‌های عادی بازار بسیار بهتر است. با این حال، مساله اصلی در توانایی بازپرداخت این اقشار نهفته است.
وام‌پذیر نبودن دهک‌های پایین
مطالعات متعدد از جمله نتایج طرح جامع مسکن و بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که خانوارهای دهک‌های اول تا سوم، توان پرداخت اقساط وام‌های حتی کمتر از 300 میلیون تومان را ندارند. در شرایط فعلی، اقساط وام 400 میلیونی حدود 7.3 میلیون تومان است که برای این دهک‌ها غیرقابل پرداخت محسوب می‌شود. همین موضوع موجب می‌شود بخشی از این افراد اقدام به فروش امتیاز وام خود در بازار غیررسمی کنند.
تکرار تجربه‌های شکست‌خورده در وام مسکن
در تجربه‌های قبلی همچون مسکن مهر، وام مسکن یکم و طرح نهضت ملی مسکن، بارها دیده شده که امتیازهای حمایتی توسط مشمولان به فروش رسیده و در نهایت به دهک‌های بالاتر رسیده‌اند. این روند نشان می‌دهد که ساختار تخصیص تسهیلات به گونه‌ای نیست که بتواند از انحراف منابع جلوگیری کند، حتی اگر شروطی مانند استعلام از سامانه رفاه ایرانیان یا الزام به ارائه مدارک رسمی وضع شود.
راهکار پیشنهادی: مسکن اجاره‌ای دولتی
الگوی جهانی نشان می‌دهد که مناسب‌ترین راه حمایت از محرومان، نه اعطای وام بلکه ساخت مسکن اجاره‌ای است. این نوع مسکن که با کمک‌های دولتی ساخته شده و با اجاره‌ای کمتر از نرخ بازار به محرومان واگذار می‌شود، هم مانع از فروش امتیاز می‌شود و هم توان پرداخت آن برای دهک‌های پایین فراهم است.
