هیچ کدام از متقاضیان سهام سایپا اهلیت ندارند
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در فرآیند واگذاری سهام سایپا، پنج متقاضی اصلی شامل هلدینگ دات‌وان، گروه صنعتی انتخاب، شرکت پترو صنعت صدر، گروه تجاری گلستان و کرمان موتور، واکنش‌های گسترده‌ای را در میان کارشناسان و فعالان صنعت خودرو برانگیخته‌اند. در این میان، سعید مدنی، مدیرعامل پیشین سایپا، با تأکید بر نبود اهلیت در میان اغلب متقاضیان، این واگذاری را چالشی جدی برای آینده دومین خودروساز بزرگ کشور می‌داند.
فقدان اهلیت و تجربه، بزرگ‌ترین مانع واگذاری موفق
بر اساس شروط دولت، متقاضیان باید از سرمایه کافی، تجربه مدیریتی در صنعت خودرو و توان جذب نیروی متخصص برخوردار باشند؛ اما بسیاری از شرکت‌های حاضر در فهرست متقاضیان، صرفاً از توان مالی اولیه بهره‌مندند و فاقد تجربه راهبری بنگاه‌های بزرگ صنعتی با پیچیدگی‌هایی نظیر سایپا هستند. مجموعه سایپا با ۸۰ شرکت زیرمجموعه و چندین کارخانه بزرگ خودروسازی، نیازمند مدیریت حرفه‌ای و زیرساخت‌های تولیدی گسترده است.
نگرانی از فساد و نبود شفافیت
یکی دیگر از نگرانی‌های جدی در این واگذاری، حضور افرادی با پرونده‌های قضایی در فهرست متقاضیان است. سعید مدنی با تأکید بر نهادینه شدن فساد در ساختار اقتصادی کشور، هشدار داده که چنین افرادی با وجود تخلفات پیشین، همچنان به فعالیت اقتصادی و سیاسی ادامه می‌دهند و حتی در موقعیت خرید سهام سایپا نیز ظاهر شده‌اند. به گفته او، اعتماد مجدد ساختار تصمیم‌گیر به چنین افرادی، می‌تواند اعتماد عمومی را به شکل جدی خدشه‌دار کند.
نقش مفسدان در شرایط تحریمی
مدنی معتقد است که یکی از دلایل اصلی اغماض نسبت به مفسدان اقتصادی، استفاده از آنان در دور زدن تحریم‌ها و تأمین منابع مالی کشور در شرایط سخت بین‌المللی است. با این حال، او هشدار می‌دهد که بازگشت این افراد به چرخه اقتصادی، پیامدهایی همچون تضعیف بنگاه‌ها و انحراف مسیر خصوصی‌سازی را در پی خواهد داشت.
تفاوت فرآیند واگذاری سایپا با ایران‌خودرو
برخلاف روند خاص واگذاری ایران‌خودرو که به‌صورت تدریجی و با ساختار کنسرسیومی صورت گرفت، واگذاری سایپا در قالب عرضه یکجای سهام تودلی در حال انجام است. این سهام شامل حدود ۴۲ درصد از کل سهام و متعلق به مجموعه‌هایی نظیر سرمایه‌گذاری سایپا و رنا است که از طریق مزایده رسمی در حال واگذاری است. این ساختار به نسبت بازتر، موجب استقبال بیشتر گروه‌های متقاضی شده است.
بحران مدیریتی و دخالت‌های دولتی
در کنار مسائل مربوط به اهلیت، یکی از چالش‌های اصلی خودروسازان داخلی، بی‌ثباتی مدیریتی و دخالت دولت در امور اجرایی است. طی کمتر از هشت سال، هفت مدیرعامل در سایپا تغییر کرده‌اند و سیاست‌های متداخل نهادهای مختلف در حوزه قیمت‌گذاری، از جمله سامانه یکپارچه، شورای رقابت و سازمان حمایت از مصرف‌کننده، موجب از بین رفتن تمرکز مدیریتی و تعمیق زیان انباشته شرکت‌ها شده‌اند.
مسیر خصوصی‌سازی باید مبتنی بر نظارت پایدار باشد
به اعتقاد مدنی، واگذاری کامل شرکت‌های بزرگ صنعتی نباید به‌صورت فوری و بدون تدبیر صورت گیرد، بلکه باید با نظارت بلندمدت و سیاست‌گذاری دقیق همراه باشد. دخالت مستقیم دولت در تعیین مدیران یا قیمت‌گذاری باید کنار گذاشته شود و نقش دولت صرفاً به‌عنوان ناظر باقی بماند.
از ظرفیت‌ها تا موانع تحقق چشم‌انداز
با وجود همه چالش‌ها، ایران از منظر بازار داخلی و دسترسی به کشورهای منطقه، ظرفیت بالقوه‌ای برای تبدیل شدن به قطب خودروسازی منطقه دارد. طبق سند چشم‌انداز، تولید سه میلیون دستگاه خودرو در سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده بود، اما ضعف در دیپلماسی اقتصادی، تحریم‌ها و تصدی‌گری دولت مانع از تحقق این هدف شده‌اند.
در چنین شرایطی، واگذاری سهام سایپا اگر بدون توجه به معیارهای تخصصی، اهلیت حرفه‌ای و الزامات شفافیت صورت گیرد، نه‌تنها گامی در مسیر توسعه صنعت خودرو نخواهد بود، بلکه می‌تواند تکرار تجربه‌های تلخ گذشته در خصوصی‌سازی‌های ناموفق باشد.
بازپینگ: با زیان انباشته خودروسازان می توان دو کارخانه خودروسازی ساخت - سرمایه و بورس