خاموشی آماری در بازار مسکن؛ چرا داده‌ها منتشر نمی‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بیش از یک سال از توقف انتشار آمارهای رسمی بازار مسکن می‌گذرد، اما همچنان خبری از بازگشت داده‌ها نیست. وعده‌هایی که مسئولان وزارت راه و شهرسازی درباره راه‌اندازی داشبورد اطلاعاتی داده بودند، در عمل بی‌نتیجه مانده و در نتیجه، بازار در تاریکی آماری کامل به سر می‌برد.

وعده‌ای که ۱۲۸ روز از آن گذشته

در نیمه اسفند سال گذشته، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که پس از پالایش اطلاعات سامانه ثبت معاملات املاک، داده‌های قطعی دوباره در اختیار بانک مرکزی قرار خواهد گرفت. اکنون با گذشت ۱۲۸ روز از آن وعده، نه تنها این انتقال انجام نشده بلکه هیچ آمار جدیدی از تحولات قیمتی، حجم معاملات یا نرخ اجاره‌بها منتشر نشده است.

سامانه‌هایی که قرار بود شفافیت بیاورند

یکی از دلایل توقف انتشار آمار، راه‌اندازی سامانه‌هایی چون سمان، املاک و اسکان و کد رهگیری بوده است. درحالی‌که هدف اصلی این سامانه‌ها ایجاد شفافیت و انسجام اطلاعاتی بود، در عمل باعث قطع ارتباط نهادهای آماری با داده‌های معاملاتی و ملکی شده‌اند. نتیجه این فرایند، حذف مهم‌ترین شاخص‌های تحلیلی از دسترس سیاست‌گذاران و فعالان بازار بوده است.

تاثیر نبود داده بر بازار راکد

بازار مسکن در ماه‌های گذشته در رکودی تاریخی قرار داشته است. نبود داده‌های رسمی درباره قیمت‌ها و معاملات باعث شده خریداران، فروشندگان، مستاجران و سازندگان در فضایی مبهم و غیرقابل پیش‌بینی تصمیم‌گیری کنند. در چنین شرایطی، اخبار غیررسمی یا تحلیل‌های مبهم به‌جای داده‌های مستند، مسیر بازار را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند.

رکود بعد از شوک جنگی بدون آمار رسمی

در پی تنش‌های سیاسی و نظامی در خرداد ماه، میزان معاملات مسکن به شدت کاهش یافت. بسیاری از فروشندگان برای جذب مشتری، قیمت‌های پیشنهادی را پایین آوردند. اما در نبود آمار قطعی از معاملات نهایی، امکان تحلیل درست از روند قیمتی وجود ندارد. شاخص‌های غیررسمی فایل‌های فروش هم به‌دلیل نوسان بالا نمی‌توانند مرجع مطمئنی برای تصمیم‌گیری باشند.

مقاومت بازار اجاره در شمال تهران؛ افت قیمت مسکن تاثیری نداشت

ریزش بی‌سابقه قیمت مسکن در شمال تهران پس از جنگ 12 روزه؛ بازار در شوک تهاتر و فروش فوری

شکاف قیمت ساخت و فروش در حال گسترش است

بر اساس آخرین آمارهای موجود از زمستان ۱۴۰۳، نرخ تورم ساخت‌وساز به حدود ۳۸ درصد رسیده است. این در حالی است که قیمت‌های پیشنهادی در بازار کمتر از ۲۰ درصد رشد داشته‌اند. این اختلاف میان هزینه ساخت و قیمت فروش، سودآوری پروژه‌های ساختمانی را به خطر انداخته و انگیزه سازندگان برای آغاز پروژه‌های جدید را کاهش داده است.

بلاتکلیفی سیاست‌گذار و بازیگر بازار

در غیاب آمار، نه تنها تصمیم‌گیری در سطح کلان ممکن نیست، بلکه سرمایه‌گذاران نیز امکان تحلیل منطقی از روند بازار ندارند. بانک مرکزی، مرکز آمار و دیگر نهادهای تحلیلی کشور از داده‌های حیاتی بی‌بهره‌اند. این خلأ، ریسک‌پذیری بازار را بالا برده و موجب شده بخش مسکن در وضعیت تعلیق دائمی قرار گیرد.

شفاف‌سازی آماری، پیش‌شرط اصلاح بازار

کارشناسان معتقدند بدون دسترسی به آمار دقیق و به‌روز از قیمت، تیراژ ساخت، اجاره و معاملات، امکان هیچ اصلاح یا بهبود سیاستی در بخش مسکن وجود ندارد. به‌ویژه در شرایطی که تقاضای واقعی کاهش یافته و عرضه جدید هم در هاله‌ای از ابهام است، انتشار داده‌های رسمی می‌تواند جهت‌گیری بازار را از شایعه‌محور به تحلیل‌محور تغییر دهد.

مسکن در مه سیاستی

بازار مسکن بیش از هر زمان دیگری به داده نیاز دارد. سیاست‌گذاری بدون آمار، همچون حرکت در تاریکی است و ریسک‌های آن مستقیماً به معیشت خانوار و سرمایه سازندگان منتقل می‌شود. نهادهای متولی باید هرچه سریع‌تر نسبت به انتشار داده‌های رسمی اقدام کنند تا بازار مسیر خود را بر مبنای واقعیت باز یابد.