کارگران ساختمانی افغانستانی رفتند؛ هزینه ساخت‌وساز گران‌تر می‌شود؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، با خروج گسترده کارگران افغانستانی از بازار کار ایران، زنگ هشدار کمبود نیروی کار در پروژه‌های ساختمانی به صدا درآمده است. فعالان حوزه ساخت‌وساز هشدار می‌دهند در صورت عدم جایگزینی به‌موقع این نیروها، هزینه تمام‌شده ساخت‌وساز افزایش خواهد یافت و در نهایت، فشار مضاعفی بر قیمت نهایی مسکن وارد می‌شود.
سهم بالای کارگران اتباع در ساخت‌وساز
اگرچه آمار دقیقی از میزان اشتغال اتباع خارجی در بخش ساختمان منتشر نشده، اما برآوردهای غیررسمی حاکی از حضور حدود 400 تا 700 هزار کارگر افغانستانی در پروژه‌های ساختمانی تا پیش از موج خروج اخیر است. این کارگران در مشاغل سخت و زمان‌بر همچون بتن‌ریزی، گچ‌کاری، آجرچینی و حمل مصالح نقشی کلیدی داشته‌اند.
چرا کارفرمایان کارگران افغانستانی را ترجیح می‌دهند؟
کارفرمایان دلایل مشخصی برای ترجیح کارگران اتباع دارند: دستمزد روزانه پایین‌تر (حدود 100 تا 200 هزار تومان کمتر از کارگر ایرانی)، پذیرش ساعت کار بیشتر و عدم اعتراض به شرایط کاری دشوار. فرشید پورحاجت، دبیر انجمن انبوه‌سازان مسکن، می‌گوید: عدم نیاز به پرداخت بیمه و مزایای قانونی نیز این نیروی کار را برای پیمانکاران مقرون‌به‌صرفه کرده است.
چرا تعیین سقف ۲۵ درصدی اجاره‌بها مشکل مسکن را حل نکرد؟
وام ۲۵۰میلیونی بانک مسکن برای بازسازی واحدهای آسیب‌دیده از جنگ
چالش یا فرصت؟ واکنش‌ها به خروج کارگران خارجی
دیدگاه‌ها در برابر خروج کارگران افغانستانی متضاد است. برخی آن را بحرانی در روند پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز می‌دانند که حتی می‌تواند بر زنجیره تولید مصالح ساختمانی نیز اثر منفی بگذارد. اما در مقابل، گروهی از کارشناسان همچون حمید حاج‌اسماعیلی معتقدند این وضعیت می‌تواند به فرصتی برای ساماندهی بازار کار، مهارت‌آموزی نسل جوان و کاهش وابستگی به نیروی کار غیرقانونی تبدیل شود.
امکان جایگزینی نیروی داخلی وجود دارد؟
به گفته جمشید دیوسالارپور، رئیس اتحادیه استادکاران و کارگران ساختمانی، قرار بود سامانه‌ای برای ثبت و پایش اطلاعات کارگران اتباع راه‌اندازی شود، اما این طرح در مرحله اجرا متوقف شده است. او تأکید دارد که بدون آمار دقیق، امکان سیاست‌گذاری صحیح وجود ندارد.
در مقابل، کارشناسانی مانند جعفر قرائتی، دبیر انجمن تولیدکنندگان صنعت ساختمان، بر توانمندی نیروی کار ایرانی تأکید دارند و می‌گویند که با آموزش فنی و حرفه‌ای می‌توان ظرف مدت کوتاهی جایگزین مناسبی برای اتباع غیرمجاز تربیت کرد. او پیشنهاد می‌کند دولت با صدور کارت مهارت، پرداخت بیمه و ایجاد انگیزه برای کارگران داخلی، شکاف موجود را جبران کند.
راه‌حل چیست؟
به نظر می‌رسد کلید حل بحران، در یک سیاست جامع نیروی کار نهفته است: از یک‌سو ساماندهی و قانونی‌سازی اشتغال اتباع، و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در مهارت‌آموزی، اصلاح الگوهای ساخت‌وساز و توسعه صنعتی‌سازی در بخش ساختمان. خروج کارگران افغانستانی، اگرچه یک هشدار جدی برای بازار ساخت‌وساز است، اما همزمان فرصتی است برای عبور از اقتصاد سنتی و غیررسمی به سمت توسعه‌یافتگی در بازار کار.
