بازار مسکن ایران؛ تهاتر بهجای پول نقد، رکود بهجای رونق
در سالهای اخیر، تهاتر ملک به یکی از روشهای جایگزین معاملات نقدی در بازار مسکن ایران تبدیل شده است. در سال ۱۴۰۴ حدود ۱۵ درصد از معاملات ملکی در کلانشهرهای کشور از طریق تهاتر انجام شده است.
در سالهای اخیر، تهاتر ملک به یکی از روشهای جایگزین معاملات نقدی در بازار مسکن ایران تبدیل شده است. در سال ۱۴۰۴ حدود ۱۵ درصد از معاملات ملکی در کلانشهرهای کشور از طریق تهاتر انجام شده است.
بانکها از آغاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن تا کنون تنها ۳۰ درصد از تعهدات تسهیلاتی خود را پرداخت کردهاند. در حالی که طبق قانون، باید تا پایان آبان ۱۴۰۳ حدود ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه میکردند.
طبق آخرین گزارشهای جهانی درباره وضعیت بازار مسکن در سال ۲۰۲۴، سوریه بهعنوان گرانترین کشور دنیا برای خرید خانه معرفی شده است.
حدود نیمی از خانوارهای تهرانی مستأجر هستند. این در حالی است که طبق گزارش فارس، ۲.۸ میلیون واحد مسکونی در کشور خالی مانده که دو برابر میانگین جهانی خانههای خالی است.
در شرایطی که بحران مسکن در ایران به اوج رسیده و قیمت خرید خانه برای بسیاری از خانوارها به رؤیایی دور از دسترس تبدیل شده، خانههای پیشساخته به عنوان گزینهای مقرونبهصرفه و سریعالاحداث، بار دیگر مورد توجه قرار گرفتهاند.
از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲، میانگین رشد سالانه بخش مسکن و ساختمان معادل ۳.۳ درصد بوده که بالاتر از رشد سالانه ۱.۳ درصدی تولید ناخالص داخلی در همین بازه است. با وجود این، آینده بازار مسکن بهدلیل نبود اجماع در بدنه سیاستگذاری همچنان مبهم است. دو رویکرد متضاد در تحلیل بحران مسکن مطرح است: گروهی رکود ساختوساز را عامل بحران میدانند و گروهی دیگر، ضعف تقاضا و نابسامانیهای اقتصاد کلان را عامل اصلی عنوان میکنند. انتخاب یکی از این دو دیدگاه میتواند بازار را یا به سمت بهبود ببرد یا شرایط را وخیمتر کند.
دریافت تسهیلات حمایتی دولت، از جمله وام ودیعه مسکن، منوط به ارائه کد رهگیری قرارداد اجاره است اما بسیاری از مستأجران به دلیل امتناع موجران از صدور این کد، از دریافت این وام محروم میمانند.
در شمال تهران، بهویژه در منطقه یک، قیمت مسکن به سطحی رسیده که گاه از گرانترین شهرهای آمریکا نیز فراتر میرود. در محلههایی مانند فرشته، نیاوران، زعفرانیه و ولنجک، قیمت هر متر آپارتمان سوپرلوکس از 850 میلیون تومان آغاز شده و در برخی موارد تا 1.3 میلیارد تومان نیز میرسد.
در حالی که بانک مسکن از افزایش سقف وام مسکن تا ۵۰۰ میلیون تومان برای افراد مجرد و یک میلیارد تومان برای زوجین خبر داده، متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران به رقم خیرهکننده ۱۱۴ میلیون تومان رسیده است.
منطقه ۴ شهرداری تهران با موقعیت جغرافیایی در شمالشرق پایتخت، یکی از پهناورترین و پرجمعیتترین مناطق شهر است که با ۲۰ محله و آمار بالای ساختوساز، بازار اجارهای بسیار متنوع دارد. بررسی آگهیهای مسکن ثبتشده نشان میدهد اجارهبها در این منطقه بسته به محله، سال ساخت، متراژ و امکانات خانه میتواند از مقادیر اقتصادی تا نرخهای لوکس متغیر باشد.